مقدمه: موضع کنترل هر شخص تأثیر زیادی بر رفتار و عملکرد او دارد. همچنین باورهای خودکارآمدی می‌تواند به‌‌طور قوی روی سطح عملکردی اشخاص تأثیر بگذارد. پژوهش حاضر مقایسه موضع کنترل و باورهای خودکارآمدی در مردان معتاد و غیرمعتاد می باشد.
روش بررسی: به این منظور 80 نفر افراد عادی از بین دانشجویان دانشگاه آزاد واحد رودهن به عنوان گروه شاهد و 80 نفر معتاد که از نظر سن و تحصیلات با گروه شاهد همگن شده بودند از مراجعه‌کنندگان به بیمارستان بعثت نیروی هوایی به صورت تصادفی به عنوان گروه مورد انتخاب شدند. دو گروه مورد و شاهد (80 نفر معتاد، 80 نفر عادی) پرسشنامه‌های خودکارآمدی عمومی (شرر و همکاران، 1982) و مقیاس موضع کنترل (نوویکی استریکلند، 1973) را به عنوان ابزارهای پژوهش تکمیل نمودند.
یافته‌ها: به منظور آزمون فرضیه‌های پژوهش آزمون t استیودنت (برای گروه‌های مستقل) صورت گرفت و نتایج حاصل از آن نشان داد که:
1- بین دو گروه معتاد و عادی از نظر موضع کنترل تفاوتی وجود ندارد.
2- بین میزان خودکارآمدی افراد معتاد و عادی تفاوت وجود دارد.
3- بین موضع کنترل افراد مجرد معتاد و عادی تفاوتی وجود ندارد.
4- بین خودکارآمدی افراد مجرد گروه معتاد و عادی تفاوت وجود ندارد.
5- بین موضع کنترل افراد متأهل معتاد و عادی تفاوت وجود ندارد.
بحث: به‌طور کلی اعتیاد می‌تواند باعث رفتار خطر کردن، هیجان‌خواهی و باور مثبت نسبت به سوء مصرف مواد شود و وابستگی شدیدی نسبت به ادامه مصرف مواد مخدر ایجاد کند و در نتیجه منجر به سازگاری پائین و کژکاری شده و در باور فرد به توانایی خویش مشکل ایجاد میکند