زمینه: بزاق اعمال بیشماری را در دهان انجام می‌دهد که به‌طور عمده در دو دسته اعمال حفاظتی و اعمال گوارش دسته‌بندی می‌شوند. بزاق حفاظت از حفره دهان را از طریق مرطوب کردن و لغزنده‌سازی، حفاظت از بافت نرم با پروتئین‌های بزاقی، حفاظت از دندان‌ها، فعالیت ضدباکتری و ترمیم زخم و لخته شدن سریع خون در دهان انجام می‌دهد. این تحقیق در ادامه پژوهش‌های انجام شده بر روی بزاق درنظر دارد تا اثر pH بزاق بر روی دردهای پس از جراحی را بررسی کند، شاید بتوان با استفاده از نتایج به‌دست آمده، راه‌کارهای جدیدی برای کاهش درد بیماران پس از جراحی ارائه داد.
روش بررسی: این تحقیق بر روی 31 بیمار مراجعه کننده به بخش جراحی دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد. پس از انتخاب نمونه‌ها به‌وسیله pH سنج کاغذی میزان pH دهان افراد اندازه‌گیری شد و بعد از گذشت یک هفته از بیماران تحویل گرفته شد. پس از جمع‌آوری نمونه‌ها اطلاعات با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد میزان درد از روز اول تا روز دوم کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته است. همچنین بین pH 5 تا 5/5 درد سیر صعودی شدید و پس از آن با سیر نزولی – صعودی مواجه بود. افرادی که دارای 5/5=pH بودند کمترین میزان مسکن را مصرف کرده بودند. همچنین افراد با 5=pH کمترین میزان درد و 7=pH بیشترین میزان درد را داشته‌اند یعنی با افزایش pH میزان درد نیز افزایش یافته است.
بحث و نتیجه‌گیری: این تحقیق مشخص کرد که درد پس از جراحی رابطه مستقیمی با pH بزاق داشته و افزایش pH افزایش درد را به دنبال دارد. حال با دانستن این موضوع می‌توان به‌منظور کاهش درد و رنج بیمار پس از جراحی، از دهان شویه‌های اسیدی قبل و بعد از جراحی استفاده نمود.