سیاست اشتراکگذاری دادهها
مجله ابنسینا از اساس سیاست اشتراکگذاری دادهها استفاده میکند. این مجله به چشمانداز تحقیقاتی بازتر متعهد است و با ایجاد امکان تکرارپذیری و تأیید دادهها، روششناسی و استانداردهای گزارشدهی، کشف سریعتر و مؤثرتر تحقیقات را تسهیل میکند. این مجله نویسندگان را تشویق میکند تا دادههای تحقیقاتی خود را از جمله، اما نه محدود به، دادههای خام، دادههای پردازششده، نرمافزار، الگوریتمها، پروتکلها، روشها و مواد، استناد و به اشتراک بگذارند. نویسندگان تشویق میشوند دادههای پشتیبان نتایج یا تحلیلهای ارائه شده در مقاله خود را در جایی که این امر نقض حفاظت از سوژههای انسانی یا سایر نگرانیهای معتبر حریم خصوصی یا امنیتی نیست، به اشتراک بگذارند. نویسندگان تشویق میشوند مجموعه دادهها را در یک مخزن داده شناختهشده ایجاد کند که میتواند یک شناسه دیجیتال پایدار (ترجیحاً DOI) باشد و یک برنامه نگهداری بلندمدت را به رسمیت بشناسد.
این مجله نویسندگان را تشویق میکند تا دادهها و سایر موارد پشتیبان نتایج مقاله را با بایگانی آن در یک مخزن عمومی مناسب به اشتراک بگذارند. نویسندگان باید یک بیانیه دسترسی به دادهها، شامل پیوندی به مخزنی که از آن استفاده کردهاند، درج کنند تا این بیانیه در کنار مقاله آنها منتشر شود. این مجله از نویسندگان مقالات تحقیقات اصیل، گزارشهای موردی و مقالات ویژه میخواهد که (۱) دادههای (بدون اطلاعات هویتی) مرتبط با مقاله را در یک مخزن قرار دهند؛ و (۲) یک بیانیه دسترسی به دادهها را در مقاله بگنجانند که شرح دهد دادهها کجا و چگونه قابل دسترسی هستند. مجله دادهها را به عنوان مواد دیجیتالی زیربنای نتایج شرح داده شده در مقاله تعریف میکند، از جمله (اما نه محدود به) صفحات گسترده، فایلهای متنی، ضبط یا رونوشت مصاحبه، تصاویر، فیلمها، خروجی از نرمافزار آماری و کد یا اسکریپتهای رایانهای. از نویسندگان انتظار میرود حداقل مقدار دادههای مورد نیاز برای بازتولید نتایج شرح داده شده در مقاله را قرار دهد. اطلاعات را میتوان در هر مخزنی که دادهها را در دسترس عموم قرار میدهد و یک شناسهی پایدار منحصر به فرد ارائه میدهد، قرار داد؛ از جمله مخازن سازمانی یا مخازن عمومی (مانند Figshare، Open Science Framework، Zenodo، Dryad، Harvard Dataverse، OpenICPSR) یا مخازن خاص رشته. بیانیه دسترسی به دادهها باید در انتهای متن اصلی و قبل از منابع قرار گیرد. این بیانیه باید شامل (۱) نشانهای از محل دادهها؛ (۲) یک شناسهی منحصر به فرد، مانند DOI، شماره دسترسی یا آدرس URL باشد؛ و (۳) هرگونه دستورالعمل برای دسترسی به دادهها، در صورت لزوم. در زمان ارسال، از شما پرسیده میشود که آیا مجموعهی دادهای مرتبط با مقاله وجود دارد یا خیر. اگر پاسخ مثبت دهید، از شما خواسته میشود که DOI، DOI از پیش ثبت شده، هایپرلینک یا سایر شناسههای پایدار مرتبط با مجموعه(های) دادهها را ارائه دهید. اگر تصمیم به ارائه DOI از پیش ثبتشده دارید، لطفاً آماده باشید تا به داور URL مرتبط با دادههای خود را، بنا به درخواست داوران، به اشتراک بگذارید. در مواردی که یک یا چند مجموعه داده با یک مقاله مرتبط هستند، این مجموعهها به عنوان بخشی از فرآیند ارسال به مجله، رسماً مورد داروری همتراز قرار نمیگیرند. اطمینان از صحت دادهها بر عهده نویسنده است. هرگونه خطا در دادهها صرفاً بر عهده تولیدکنندگان مجموعه(های) دادهها است. لطفاً توجه داشته باشید: از آنجایی که شما مقاله خود را به مجلهای ارسال میکنید که در آن مقالات به صورت دوسوکور تحت داوری همتراز قرار میگیرند، فایل متنی اصلی نباید شامل هیچ اطلاعاتی باشد که ممکن است نویسندگان را شناسایی کند (مانند نام نویسنده، آدرس، تضاد منافع و اطلاعات مربوط به بودجه). از آنجایی که بیانیه در دسترس بودن دادهها میتواند هویت شما را فاش کند، توصیه میکنیم این مورد را از نسخه ناشناس مقاله حذف کنید.
در موارد نادری که دادههای بدون هویت به دلیل ماهیت اختصاصی یا نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی شرکتکنندگان قابل اشتراکگذاری نباشند، استثنائاتی در این سیاست و محدودیتهای دسترسی به دادهها به دلایلی مرتبط با حفاظت از حریم خصوصی انسانها، مسائلی مانند ایمنی زیستی و/یا برای رعایت شرایط استفاده از دادههای بهدستآمده تحت مجوز اشخاص ثالث، اعمال میشود. دادههای محرمانه، مانند دادههای مربوط به آزمودنیهای انسانی یا بیماران، باید همیشه ناشناس باشند یا اجازه اشتراکگذاری باید از قبل اخذ شود. در صورت شک، نویسندگان باید از کمیته اخلاق مؤسسه خود مشاوره بگیرند.
نویسندگان باید بیانیه دسترسی به دادهها، شامل پیوندی به مخزنی که از آن استفاده کردهاند، را ضمیمه کنند تا این بیانیه بتواند در کنار مقاله آنها منتشر شود. در زیر چند مثال آورده شده است:
بیانیه دسترسی به دادهها:
۱. دادههای مرتبط با این مقاله در قالب دسترسی آزاد به مطالب علمی در آدرس [....] موجود است.
۲. دادههایی که یافتههای این مطالعه را پشتیبانی میکنند، به صورت آزاد در [نام مخزن] در http://doi.org/[doi]، با شماره مرجع [شماره مرجع] در دسترس هستند.
۳. دادههایی که یافتههای این مطالعه را پشتیبانی میکنند، به صورت آزاد در [نام مخزن] به آدرس [URL] و شماره مرجع [شماره مرجع] در دسترس هستند.
۴. دادههایی که یافتههای این مطالعه را پشتیبانی میکنند، در [نام مخزن] به آدرس [URL/DOI]، شماره مرجع [شماره مرجع] موجود است. این دادهها از منابع زیر که در حوزه عمومی موجود هستند، استخراج شدهاند: [لیست منابع و URLها]
مزایای اشتراکگذاری دادهها:
اشتراکگذاری دادهها چندین مزیت دارد:
- ذخیرهسازی دادهها، از حفظ دادهها در درازمدت پشتیبانی میکند.
- ذخیره دادهها در مخزنی که یک شناسه دائمی مانند DOI ایجاد میکند، به نویسندگان و دیگران اجازه میدهد تا به مجموعه دادهها استناد کنند و به محققان این امکان را میدهد که اعتبار مناسبی برای کار خود کسب کنند.
- اشتراکگذاری دادهها میتواند منجر به استفاده مجدد و کشف اطلاعات شود و فرصتهای بیشتری برای انجام متاآنالیزها و استخراج دانش جدید فراهم کند.
- اشتراکگذاری عمومی دادهها، استحکام فرآیند تحقیق را بهبود میبخشد، از اعتبارسنجی، شفافیت تحقیق، تکرارپذیری و قابلیت تکرار نتایج پشتیبانی میکند. این امر به نوبه خود میتواند به پیشرفت اکتشاف و دانش منجر شود.
- دسترسی عمومی گستردهتر به دادههای تحقیقاتی، از تبدیل تحقیقات به عمل پشتیبانی میکند.
مجله ابنسینا سیاستهای استاندارد اشتراکگذاری دادهها را در بین مجلات ارائه میدهد:
- پایه - این مجله نویسندگان را تشویق میکند تا دادهها را در جایی که نقض حفاظت از آزمودنیهای انسانی یا سایر نگرانیهای معتبر در مورد حریم خصوصی آزمودنیها نباشد، به اشتراک بگذارند و در دسترس قرار دهند. نویسندگان همچنین تشویق میشوند که به دادهها استناد کنند و بیانیهای در مورد در دسترس بودن دادهها ارائه دهند.
- اشتراکگذاری بنا به درخواست معقول - نویسندگان موافقت میکنند که دادههای خود را بنا به درخواست معقول در دسترس قرار دهند. تشخیص معقول بودن درخواست بر عهده نویسنده است.
- در دسترس عموم - نویسندگان دادههای خود را آزادانه و تحت مجوز دلخواه خود در دسترس عموم قرار میدهند.
- دادههای باز - نویسندگان باید دادههای خود را آزادانه و تحت مجوزی که امکان استفاده مجدد توسط هر شخص ثالثی را برای هر هدف قانونی فراهم میکند، در دسترس عموم قرار دهند. دادهها باید قابل یافتن و کاملاً قابل دسترسی باشند.
- باز و کاملاً FAIR [قابل یافتن(Findable)، در دسترس (Accessible)، قابل تعامل (Interoperable) و قابل استفاده مجدد (Re-usable)] - نویسندگان باید دادههای خود را آزادانه در دسترس عموم قرار دهند، تحت مجوزی که امکان استفاده مجدد توسط هر شخص ثالثی را برای هر هدف قانونی فراهم میکند. علاوه بر این، دادهها باید مطابق با استانداردهای FAIR که در حوزه موضوعی مربوطه تعیین شده است، باشند.
استناد به دادهها
دادهها باید به همان شیوه مقالات، کتابها و استنادهای وب ارجاع داده شوند و نویسندگان موظفند استنادهای دادهها را به عنوان بخشی از فهرست منابع خود لحاظ کنند. استناد به دادهها برای دادههایی که در مخازن داده مؤسسهای، موضوعی یا عمومیتر نگهداری میشوند، مناسب است. این روش قرار نیست جایگزین استانداردهای عمومی مانند استناد درون خطی کدهای دسترسی GenBank شود. هنگام استناد یا طرح ادعا بر اساس دادهها، نویسندگان باید به دادهها در محل مربوطه در متن مقاله ارجاع دهند و علاوه بر این، یک استناد رسمی در فهرست منابع ارائه دهند. این مجله از قالب پیشنهادی اعلامیه مشترک اصول استناد به دادهها پیروی میکند:
نویسندگان؛ سال؛ عنوان مجموعه دادهها؛ مخزن یا بایگانی دادهها؛ نسخه (در صورت وجود)؛ شناسه دائمی (مثلاً DOI). |