|
واکاوی نقش بهداری رزمی در عملیات امداد و انتقال مصدومین در زمان بحران
|
فاطمه قویدل    ، مریم شعبانی* |
| گروه سلامت جامعه و تحقیق، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی آجا، تهران، ایران ، m.shabani@ajaums.ac.ir |
|
| واژه‌های کلیدی: پزشکی رزمی، امدادرسانی، انتقال مراقبت، بلایا |
|
|
متن کامل [PDF 1124 kb]
(138 دریافت)
| چکیده (HTML) (517 مشاهده)
|
نوع مطالعه: نامه به سردبیر |
موضوع مقاله:
طب بحران
دریافت: 1403/1/27 | ویرایش نهایی: 1403/12/22 | پذیرش: 1403/8/24 | انتشار: 1403/10/1
|
|
|
|
|
|
|
متن کامل فارسی: (266 مشاهده) |
زنجیره امداد و انتقال در ایران شامل مجموعه مکان‌هایی همچون اورژانس صحرایی، نقاهتگاه، بیمارستان و سایر مراکز امدادی است که از زمان آسیب تا برطرف شدن مشکل سلامتی و درمان مصدوم نقش اساسی را ایفا می‌کنند. در این میان سازمان بهداری رزمی نهاد نوظهوری است که در زمان جنگ ایران و عراق جهت برطرف کردن نیازهای بهداشتی و درمانی پدید آمد. در این جنگ بخشی از فعالیت‌های بهداری رزمی شامل رسیدگی به بیماری‌ها (مسری و غیرمُسری)، بیماری‌های شایع، مجروحیت‌ها و مصدومیت‌های رایج و شایع رزمندگان در درمانگاه‌ها، اورژانس‌ها و بیمارستان‌های صحرایی بود. در واقع بخش عمده‌ای از فرآیند امدادی نیروهای مسلح در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های صحرایی انجام می‌شد و بهداری رزمی نقش مهمی در انتقال بیماران از محل آسیب تا اتاق عمل را بر عهده داشت. همچنین علاوه بر خدمات درمانی و بهداشتی، امکانات و تجهیزات نیز توسط آنها ارائه می‌شد [1، 2].
به طور کلی بهداری رزمی سازمانی منعطف با قابلیت انطباق بالا در مواجهه با تغییرات محیطی است، اگرچه نیاز به آموزش‌هایی دارد و مأموریت آن ارائه هرگونه خدمات درمانی در هر زمان و در هر مکان است. در بهداری رزمی با توجه به لایه‌های متعدد امداد و انتقال، که هرکدام یک سطح عملیاتی و مسئولیتی را به عهده دارند، مجروحین باید در حداقل زمان ممکن به مراکز بالاتر و مجهزتر درمانی انتقال یابند. در طول جنگ نیز، مجروحین بر اساس امکانات انتقال و جغرافیای منطقه و تاکتیک‌های عملیاتی و تهدیدات دشمن و شرایط جسمانی به صورت زمینی، هوایی و دریایی منتقل می‌شدند [3، 4]. مثلاً زمانی که مجموع واحدهای بیمارستانی در استان خوزستان با کمبود کادر پزشکی مواجه شدند، در مدت کوتاهی بهداری رزم در نیروهای نظامی تأسیس و فعال شد که در مناطق عملیاتی هم وظیفه تأسیس اورژانس و هم پست امداد را به عهده داشت. داوطلبان، پرستاران، تکنسین‌های پزشکی و کادر درمانی مستقر در شهرها در همین بهداری‌ها سازماندهی می‌شدند. مراکز خدمت‌رسانی بهداری چند بخش بودند، نخست بهداری‌های پشت خطوط دفاعی که همان بیمارستان‌های شهرها بودند. در خط مقدم بیمارستان‌های صحرایی وجود داشتند و سپس اورژانس‌های مادر یا اورژانس‌های خط و در نزدیکترین فاصله به خط، پست‌های امداد قرار داشتند [3].
یکی دیگر از ابعاد عملکردی بهداری رزمی، بُعد اقتصادی و سلامت است که سبب حفظ سرمایه‌های انسانی می‌شود. در زمان جنگ امدادرسانی و خدمات به موقع به مجروحان و مصدومان و انتقال بیمارستان‌های صحرایی به خطوط مقدم جبهه‌ها از دلایل اصلی کاهش مرگ و میر 40 تا 50% آسیب‌دیدگان گردید [2].
از نقش‌های مهم دیگر بهداری رزمی در نیروهای مسلح می‌توان به حضور در هنگام وقوع حوادث طبیعی و پیشگیری از بیماری‌های واگیر‌دار در زمان بحران اشاره نمود و برنامه‌ریزی برای تهدیدات آینده یکی دیگر از اهداف آن سازمان است. حضور گسترده نیروهای مسلح و بهره‌گیری از امکانات وسیع لجستیکی و مهندسی و طیف گسترده نیروهای انسانی، در کنار سازمان‌های مسئول و نیروهای مردمی و بسیج، به واپایش (کنترل) عظیم‌ترین سیل تاریخ معاصر کشور، تقلیل فاحش خسارات جانی و ویرانی‌های ناشی از سیل و ارائه خدمات حیاتی امدادی و درمانی به مردم حادثه‌دیده از این فاجعه بزرگ طبیعی کمک شایانی نمود. همچنین در همه‌گیری بیماری‌های بومی مناطق جنگ‌زده نظیر مالاریا، لیشمانیوز، توبرکولوز، شیستوزومیاز و تهدیدهایی نظیر وبا، حصبه، هپاتیت، آمیبیاز، ژیاردیاز، فلج اطفال، آنفلوآنزا و نظیر آنها در جنگ به‌شدت مطرح و تهدیدکننده بوده است. تدابیر بهداشتی مسئولین وقت بهداشت و درمان و بهداری رزمی از بروز این همه‌گیری‌ها به نحو بسیار مؤثر و معنی‌داری پیشگیری نموده است [5].
همان‌گونه که ذکر شد، نقش بهداری رزمی از حساسیت و دقت عمل بالایی برخوردار است و نیازمند در نظر گرفتن تمهیدات و تهیه امکانات لازم است. جنگ‌های آینده و نوین از هر نوعی که باشند، نیاز به وجود شبکه امدادگر، نجات‌بخش و در صحنه بهداشت و درمان را اجتناب ناپذیر می‌کند. نظر به شرایط جهان و روند رو به گسترش حوادث جنگی، تروریستی و بلایای طبیعی و همچنین تغییرات جدیدی که در استراتژی‌های جنگی، سلاح‌ها و آثار آنها به وجود آمده، طب نظامی و بهداری رزمی باید آمادگی لازم را کسب کند. بنابراین نیروی انسانی، تجهیزات، سازمان و آموزش باید دستخوش تغییراتی شود که پاسخگوی نیازمندی‌های جنگ آینده باشد و بتواند با این امکانات از عهده اجرای مأموریت‌های واگذار شده طبی و نظامی برآید. لازم است در زمان صـلح سیستم مدیریتی بهداری رزمی تقویت شود تا در زمان جنگ عملکرد بالایی داشته باشد [6].
نکته حائز اهمیت دیگر اینکه راهبردهای رزمی، موضوعی مجزا از راهبردهای نظامی نیست. جهت برنامه‌ریزی در مورد نحوه امداد وانتقال یا هرگونه آمادگی برای بهداری رزمی، در ابتدا لازم است نوع و نحوه تهدیدات نظامی دشمنان شناسایی شده و مطابق با آسیب احتمالی، اقدامات لازم برای ارتقاء عملکرد بهداری رزمی در زمان حمله صورت پذیرد.
تشکر و قدردانی
ما از همه افراد برای مشاوره علمی در این مقاله سپاسگزاریم.
تعارض منافع
نویسندگان اعلام می‌کنند که در این پژوهش هیچ‌گونه تعارض منافعی وجود ندارد.
سهم نویسندگان
همه نویسندگان در ایده‌پردازی و انجام طرح، همچنین نگارش اولیه مقاله یا بازنگری آن سهیم بوده‌اند و همه با تأیید نهایی مقاله حاضر مسئولیت دقت و صحت مطالب مندرج در آن را می‌پذیرند.
منابع مالی
در این پژوهش از هیچ ارگانی کمک مالی دریافت نگردید.
References
- Ghazi H, Rezaei A. A study of military medicine elements (relief chain, transfer chain, treatment chain) with respect to the requirements of future combat environment. Strategic Defense Studies. 2019;17(77):69-92. [Persian]
- Shahed Hagh Ghadam H, Fathi Ashtiani A, Rahnejat AM, Ahmadi Tahour Soltani M, Taghva A, Ebrahimi MR, et al. Psychological consequences and interventions during the COVID-19 pandemic: Narrative review. Journal of Marine Medicine. 2020;2(1):1-11. [Persian] doi:10.30491/2.1.7
- Pourheidari G, Cheraghali A. The structure and role of health care in 8-Years Holy Defense. Journal of Combat Medicine. 2020;3(2):38-47. [Persian] doi:10.30491/jcm.2020.136772
- Khatami SM, Rajaei S, Molla AA, Akhavan Mahdavi A. Review of Relief and Treatment Experiences in the Fatah Al-Mobin Operation. Journal of Combat Medicine. 2019;2(2):84-92. [Persian]
- Mehrabi Tavana A. Healthcare developments during the Iraq-Iran War. Journal of Combat Medicine. 2018;1(1):4-11. [Persian]
- Gholami H, Mahmoudi H, Moradian ST. First aid and transportation in combat pre-hospital care: Concept analysis with Walker and Avant approach. Journal of Military Medicine. 2022;23(9):721-729. [Persian] doi:10.30491/jmm.23.9.721
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
