سیاست سرقت ادبی
مجله ابنسینا به اصول اخلاقی و دستورالعملهای بهترین شیوههای اجرایی که توسط کمیته اخلاق نشر (COPE)، انجمن جهانی سردبیران پزشکی (WAME) و کمیته بینالمللی سردبیران مجلات پزشکی (ICMJE) تعیین شده است، پایبند است. ما تمام شرایط و ضوابط COPE در مورد سرقت ادبی را میپذیریم و در صورت مشاهده هرگونه تلاش برای سرقت ادبی همراه با شواهد قانعکننده، بر اساس نمودارها و گردشهای کاری تعیینشده در COPE اقدام خواهیم کرد.
هیئت تحریریه مجله ابنسینا اقدامات لازم را برای بررسی مقالات دریافتی از نظر اصالت، اعتبار اطلاعات موجود و استفاده صحیح از استنادات انجام میدهد. هیئت تحریریه مجله اذعان دارد که سرقت ادبی غیرقابل قبول است و بنابراین سیاستهای زیر را وضع میکند که در صورت شناسایی سرقت ادبی در مقالهای که برای انتشار در مجله ارسال میشود، اقدامات خاص (مجازاتها) را بیان میکند. نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که فقط آثار کاملاً اصیل ارسال میکنند. اگر از اثر و/یا اظهارات دیگران استفاده کردهاند، باید به طور مناسب به آن استناد یا ارجاع داده شود. سرقت ادبی به هر شکلی، از جمله نقل قول یا بازنویسی بخشهای قابل توجهی از مقاله دیگران (بدون ذکر منبع)، "جا زدن" مقاله دیگران به عنوان مقاله نویسنده، یا ادعای نتایج تحقیقات انجام شده توسط دیگران، رفتار انتشاراتی غیراخلاقی محسوب میشود و غیرقابل قبول است. مقالاتی که گردآوری مطالب قبلاً منتشر شده نویسندگان دیگر (بدون تفسیر خلاقانه و نویسندگی خود آنها) هستند، برای انتشار پذیرفته نمیشوند. استفاده از متون «غیرمنصفانه» و نسبت دادن نتایج تحقیقاتی که متعلق به نویسندگان مقاله ارسالی نیست، غیرقابل قبول است. نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که مقاله ارسالی:
- کار اصیل را به طور کامل توصیف میکند.
- سرقت ادبی نیست.
- قبلاً به هیچ زبانی منتشر نشده باشد.
- اطلاعات یا کلمات استفاده شده از نشریات دیگر به طور مناسب با ارجاع یا در متن ذکر شده است.
قوانین و قراردادهای موجود در زمینه حق نشر باید رعایت شوند. مطالب تحت حمایت حق نشر (به عنوان مثال، جداول، شکلها یا نقل قولهای طولانی) فقط باید با اجازه صاحب آنها تکثیر شوند. مجله ابنسینا مسئولیت کمک به جامعه علمی در تمام جنبههای سیاست اخلاق انتشار، به ویژه در مورد ارسال/انتشار چندگانه و سرقت ادبی را بر عهده دارد. سردبیران حق بررسی نسخههای خطی دریافتی را برای سرقت ادبی محفوظ میدارند. نسخه خطی ارسالی به مجله باید سطح تشابه کمتر از ۱۰% داشته باشد. تشابه به ازای هر مرجع شناسایی شده نیز باید حداکثر ۱% باشد. تشابه متنی بیش از ۱۰% غیرقابل قبول است.
سیاست غربالگری سرقت ادبی
تمام مقالات باید عاری از محتوای سرقت ادبی باشند. به همه نویسندگان توصیه میشود از نرمافزار تشخیص سرقت ادبی برای بررسی شباهت استفاده کنند. سردبیران، تشخیص سرقت ادبی مقالات این مجله را با استفاده از نرمافزار تشخیص گرامرلی (www.grammarly.com) و با استفاده از iThenticate بررسی میکنند. مجله بلافاصله مقالاتی را که منجر به سرقت ادبی یا خود-سرقت ادبی میشوند، رد میکند. این مجله به رویههای بینالمللی برای جلوگیری از سرقت ادبی پایبند است. بنابراین، همه نویسندگانی که مقالات خود را به مجله ارسال میکنند باید بررسی کنند که کار دانشگاهی آنها به حق چاپ سایر محققان احترام میگذارد و از هرگونه سرقت ادبی جلوگیری میکند. پس از ارسال مقاله به مجله، هیئت تحریریه گروهی از اعضای ضد سرقت ادبی را برای بررسی مقاله از طریق ابزارهای مختلف تعیین میکند. در صورت یافتن مدرک سرقت ادبی، مقاله بلافاصله رد میشود و هیئت تحریریه با نویسنده ارتباط برقرار میکند تا توضیح و اصلاح محتوای سرقت ادبی را مطالبه کند. اگر نویسنده در مدت زمان معقولی پاسخ ندهد یا اصلاحات لازم را انجام ندهد، نمیتواند نسخههای خطی را به مدت پنج (۵) سال به مجله ارسال کند. اگر هیئت تحریریه دلیلی داشته باشد که معتقد باشد نسخه خطی به صورت اخلاقی تهیه یا تحقیق نشده است، آییننامه اخلاقی اجرا شده توسط مجله (کمیته اخلاق انتشار [آییننامه رفتار و بهترین دستورالعملها برای سردبیران مجلات]) بررسی و مطابق با آن عمل خواهد شد.
تعریف سرقت ادبی:
«سرقت ادبی استفاده از ایدهها یا کلمات (یا سایر داراییهای فکری) منتشر شده و منتشر نشده دیگران بدون ذکر منبع یا اجازه و ارائه آنها به عنوان جدید و اصیل به جای مشتق شده از یک منبع موجود است. هدف و اثر سرقت ادبی گمراه کردن خواننده در مورد مشارکتهای سارق ادبی است. این امر چه ایدهها یا کلمات از چکیدهها، درخواستهای کمک هزینه تحقیقاتی، درخواستهای هیئت بررسی نهادی یا نسخههای خطی منتشر نشده یا منتشر شده در هر قالب انتشار (چاپی یا الکترونیکی) گرفته شده باشند، صدق میکند. سرقت ادبی یک سوء رفتار علمی است و باید به همین صورت مورد توجه قرار گیرد. سرقت ادبی از خود به عمل یک نویسنده اشاره دارد که از بخشهایی از نوشتههای قبلی خود در مورد همان موضوع در یکی دیگر از انتشارات خود استفاده میکند، بدون اینکه به طور رسمی به آن در گیومه استناد کند. این عمل گسترده و گاهی اوقات غیرعمدی است، زیرا در بسیاری از موارد، به ویژه هنگام نوشتن بخش روشها در یک مقاله، روشهای محدودی برای گفتن یک چیز وجود دارد. اگرچه این معمولاً حق چاپ اختصاص داده شده به ناشر را نقض میکند، اما هیچ اجماعی در مورد اینکه آیا این نوعی سوء رفتار علمی است یا خیر، یا اینکه چند مورد از کلمات شخصی خود قبل از اینکه واقعاً «سرقت ادبی» باشد، میتوان استفاده کرد. احتمالاً به همین دلیل، سرقت ادبی از خود به عنوان سرقت ادبی ایدهها و کلمات افراد دیگر در نظر گرفته نمیشود. اگر مجلات در این مورد سیاستی تدوین کردهاند، باید به وضوح برای نویسندگان بیان شود. (WAME، ۲۰۲۰). سرقت ادبی مستقیم، سرقت ادبی متن است. سرقت ادبی موزاییکی، قرض گرفتن ایدهها و نظرات از یک منبع و چند کلمه یا عبارت کلمه به کلمه بدون ذکر منبع نویسنده است. سرقت ادبی زمانی رخ میدهد که یک نویسنده از اثر دیگری (معمولاً اثر نویسنده دیگر) بدون اجازه، ذکر منبع یا قدردانی استفاده کند. سرقت ادبی اشکال مختلفی دارد، از کپی کردن تحتاللفظی گرفته تا بازنویسی اثر دیگری. نویسندگان میتوانند مراحل زیر را برای گزارش سرقت ادبی رعایت کنند:
- سردبیر مجلهای را که مقاله سرقت ادبی در آن منتشر شده است، مطلع کنید.
- مقالات اصلی و مقالات کپیشده را با هایلایت کردن بخشهای کپیشده ارسال کنید.
- اگر شواهد سرقت ادبی قانعکننده باشد، سردبیر باید جلسه انضباطی ترتیب دهد.
- سردبیر مجلهای که مقاله سرقت ادبی در آن منتشر شده است، باید با سردبیر مجلهای که مقاله اصلی در آن منتشر شده است، برای اصلاح موضوع ارتباط برقرار کند.
- باید از سارق ادبی توضیح خواسته شود.
- در صورت عدم پاسخگویی در زمان مقرر یا ارائه توضیحی غیر قابل قبول، مقاله باید به طور دائم مسترد شود.
- نویسنده باید به دلیل ارسال مقاله به یک مجله خاص حداقل به مدت ۵ سال در لیست سیاه قرار گیرد و از انتشار آن محروم شود.
- لازم است به رئیس مؤسسه مربوطه اطلاع داده شود.
مسئولیت بررسی اینکه آیا مطالب ارسالی مشمول حق چاپ یا حقوق مالکیت هستند یا خیر، مانند شکلها، جداول، عکسها، تصاویر، متون تجاری و دادهها، بر عهده نویسنده است. نویسنده باید برای بازتولید هرگونه از این موارد اجازه بگیرد و این مجوزها را در ارسال نهایی خود بگنجاند. در مواردی که استفاده از مطالب محدود شده است، دفتر تحریریه و ناشر باید از ارسال نهایی مطالب مطلع شوند. لطفاً هرگونه تشکر و قدردانی لازم را به متن تایپی اضافه کنید، ترجیحاً به شکل بخش تشکر و قدردانی در انتهای مقاله. منبع و حق چاپ عکسها، شکلها، تصاویر و غیره را در زیرنویسهای تکمیلی ذکر کنید. سرقت ادبی عملی است که عمداً یا سهواً در جهت کسب یا تلاش برای کسب اعتبار یا ارزش برای کار علمی، با نقل قول از بخشی یا تمام کار و/یا کار علمی طرفهای دیگر که به عنوان آثار علمی شناخته میشوند، بدون ذکر منبع به طور مناسب و کافی انجام میشود. بنابراین، نسخههای خطی باید اصیل باشند، هرگز منتشر نشده باشند و در انتظار انتشار در جای دیگری نباشند. مطالبی که به صورت شفاهی از منابع دیگر گرفته شدهاند، باید به وضوح مشخص شوند تا با متن اصلی متفاوت باشند. در صورت شناسایی سرقت ادبی، سردبیر مسئول بررسی نسخه خطی است و با توجه به سطح سرقت ادبی شناسایی شده، با رعایت دستورالعملهای زیر، اقدام لازم را تأیید خواهد کرد.
سطح سرقت ادبی
۱. کپی کردن بخشی از یک جمله کوتاه از مقاله دیگر بدون ذکر منبع.
اقدام: به نویسندگان اخطار داده میشود و از آنها خواسته میشود متن را تغییر دهند و به درستی نقل قول کنند.
۲. ردپای اکثریت متن مقالات دیگر بدون ذکر منبع و نقل قول صحیح.
اقدامات: مقاله ارسالی برای انتشار در مجله ابنسینا رد شده و نویسنده ممکن است در مجله، برای انتشار تحریم شوند.
۳. همه نویسندگان یک مقاله مسئول محتوایی هستند که به مجله ارسال میکنند. اگر مشخص شود که یک مقاله حاوی سرقت ادبی است، همه نویسندگان با عواقب یکسانی روبرو خواهند شد.
۴. اگر ثابت شود که نویسنده همزمان با ارسال مقاله به مجله دیگر، آن را برای مجله ارسال میکند، و این همپوشانی در طول فرآیند داوری یا پس از انتشار مشاهده شود، طبق نکته ۲ فوق اقدام خواهد شد.
۵. اگر سرقت ادبی خارج از قوانین فوق مشاهده شود، سردبیر مجله حق دارد طبق سیاستهای تیم سردبیری، مجازاتهایی را اعمال کند.
۶. در صورت استقراض چندگانه، هیئت تحریریه طبق قوانین COPE عمل خواهد کرد.
چندین نشانه سرقت ادبی وجود دارد که همه نویسندگان باید از آنها آگاه باشند:
- سادهترین نوع سرقت ادبی که به راحتی قابل تشخیص است، تکرار محتوا است، زمانی که نویسندهای با تکرار کلمات، جملات یا پاراگرافها بدون ذکر منبع، اثر نویسنده دیگری را کپی میکند. این مدل سرقت ادبی را میتوان به راحتی توسط نرمافزار بررسی سرقت ادبی شناسایی کرد.
- نوع دوم سرقت ادبی زمانی اتفاق میافتد که یک نویسنده بخش قابل توجهی از اثر نویسنده دیگری را بدون استناد به او بازتولید کند. اصطلاح «بازتولید محتوا» در اینجا میتواند به عنوان کپی کردن ایدههای دیگری، چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت، اطلاق شود که به طور بالقوه حقوق نویسنده اصلی را در زمینه مالکیت معنوی از بین میبرد.
- نوع سوم سرقت ادبی زمانی است که نویسنده ایدهها، کلمات یا عبارات را در جملات یا پاراگرافهای بازنویسیشده، بدون ذکر منبع، استفاده میکند. این نوع سرقت ادبی اغلب از طریق نرمافزارهای سرقت ادبی قابل بررسی نیست، زیرا مبتنی بر ایده است. با این حال، این عمل زمانی غیراخلاقی میشود که نویسنده منبع نویسنده اصلی را ذکر یا تأیید نکند.
|